Co może zabrać komornik?

Komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym, który działa według określonych przepisów i wykonuje swoją pracę na mocy postanowienia sądowego. Posiada uprawnienie do zajęcia konta bankowego oraz kwoty wyznaczonej przepisami. Może to jednak uczynić tylko po otrzymaniu przez wierzyciela orzeczenia sądowego. Celem egzekucji komorniczej jest jak najszybsze odzyskanie należności, lecz działania komornika są ograniczone prawem. Dłużnik nie może zostać pozbawiony całkowicie środków na swoje utrzymanie. Sprawdźmy, co według prawa z majątku zadłużonego może zająć komornik. 

Postępowanie komornicze – co oznacza dla dłużnika?

Wszczęcie egzekucji komorniczej (nie mylić komornika z windykatorem – o tym ostatnim więcej w naszym artykule „Windykator terenowy – kto to?”) następuje, gdy wierzyciela szuka pomocy w odzyskaniu niespłaconego długu. W tym celu musi złożyć do sądu pozew przeciwko dłużnikowi. Następnie, w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, musi uzyskać tytuł egzekucyjny z klauzulą wykonalności, który staje się tytułem wykonawczym.

Za tytuł wykonawczy uznaje się:

• tytuły wykonawcze cywilne – zaopatrzone przez sąd w klauzulę wykonalności;
• tytuły wykonawcze w postepowaniu egzekucyjnym administracyjnym – wystawiane w trakcie postepowania egzekucyjnego w administracji;
• tytuły wykonawcze wystawiane przez sądy karne;
• tytuły wykonawcze wystawiane przez organy zajmujące się sprawami karno-skarbowymi. 

W momencie gdy wierzyciel posiada tytuł wykonawczy, wtedy składa go wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji komornika. Urzędnik rozpoczyna postępowanie, które ma doprowadzić do odzyskania należności od dłużnika. O działaniach tych informowane są obie strony postępowania, czyli wierzyciel i dłużnik. 

Egzekucja ze świadczeń pieniężnych

W przypadku egzekucji ze świadczeń pieniężnych komornik najpierw sprawdza, jakie konta należą do dłużnika, a następnie zajmuje znajdujące się na nich środki w określonej wysokości. Może zająć 50% miesięcznego wynagrodzenia w przypadku umowy o pracę, jednocześnie musi zostawić na koncie dłużnika kwotę minimalnego wynagrodzenia. Natomiast na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, komornik może zająć do wysokości trzech piątych wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2024 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4 242 zł brutto. W związku z tym kwota wolna od zajęcia komorniczego obecnie wynosi 3 181,50 zł.

W przypadku egzekucji komorniczej z wynagrodzenia otrzymywanego na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa zlecenie lub o dzieło), jeśli zlecenie ma charakter powtarzający się i jego celem jest zapewnienie utrzymania dłużnika, wtedy należy zastosować przepisy Kodeksu pracy, czyli te same zasady, które obejmują pracowników otrzymujących wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę. Od 1 stycznia 2019 roku weszły w życie przepisy jednoznacznie określające granice egzekucji ze wszystkich świadczeń powtarzających się i mających na celu utrzymanie dłużnika.

Zobacz także:

• Jak połączyć wszystkie długi w jeden?
• Niezgłoszenie pożyczki do urzędu skarbowego 

Egzekucja komornicza z emerytury lub renty dłużnika nie może przekraczać:

• 60% emerytury lub renty przy potrąceniach na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
• 25% emerytury lub renty przy potrąceniach należności innych niż świadczenia alimentacyjne. 

Od dnia 1 lipca 2018 roku kwota emerytury i renty wolna od potrąceń i egzekucji jest ustalona kwotowo. Od dnia 1 marca 2023 roku wynosi:

• 681,97 zł – przy potrącaniu należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi;
• 1125,26 zł – przy potrącaniu należności  na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Jakie dobra należące do dłużnika może zabrać komornik?

Na mocy decyzji wykonawczej komornik może zająć dobra materialne dłużnika, np. samochód, sprzęt RTV, AGD oraz inne kosztowne przedmioty będące jego własnością. Jednym z praw komornika jest możliwość wystawienia na licytację wartościowych przedmiotów należących do dłużnika. Uzyskane w ten sposób pieniądze trafiają na konto wierzyciela. Jednak według prawa niektóre dobra osobiste są wyłączone z zajęcia komorniczego i z licytacji. Należą do nich:

• meble i urządzenia niezbędne w wyposażeniu wnętrz tj. lodówka, pralka, piekarnik, odkurzacz, stół, krzesła, łóżko itp.
• ubrania i pościel, m.in. bielizna, strój służbowy, ubrania należące do dzieci;
• miesięczny zapas żywności i opału;
• urządzenia i rzeczy wykorzystywane do nauki i pracy zarobkowej;
• dokumenty osobiste i odznaczenia;
• przedmioty kultu religijnego i o wartości sentymentalnej;
• rzeczy posiadane przez dłużnika ze względu na jego niepełnosprawność lub niepełnosprawność innych członków rodziny. 

Kiedy komornik zajmie nieruchomość dłużnika?

Zajęcie komornicze nieruchomości (np. mieszkania lub domu) może zostać dokonane przez komornika na podstawie wniosku złożonego przez wierzyciela. Musi on posiadać tytuł egzekucyjny wraz z klauzulą wykonalności. Najpierw komornik przekazuje wezwanie dłużnikowi do uregulowania należności i wnosi o dokonanie wpisu w księdze wieczystej. Następnie zlecana jest wycena wartości nieruchomości. Komornik ma obowiązek dokonania publicznego obwieszczenia dotyczącego terminu opisu i oszacowania  zajętej nieruchomości w budynku sądu, w lokalu wójta, prezydenta miast lub burmistrza. Ostatni etap to licytacja. Cena wywoławcza nieruchomości nie może być niższa trzy czwarte sumy oszacowania. 

W 2020 roku zmieniły się przepisy dotyczące możliwości zajęcia nieruchomości przez komornika. Zgodnie z nimi egzekucja na lokalu mieszkaniowym jest możliwa wtedy, gdy dług jest równy co najmniej 5% szacowanej wartości nieruchomości. Oznacza to, że za niewielki dług poniżej określonej wartości komornik nie może licytować nieruchomości. 

Zobacz także:

• Pożyczka dla zadłużonych
• Pożyczki bez baz
• Pożyczka bez BIK
• Pożyczki online
• Pierwsza pożyczka za darmo

Uprawnienie komornika do przeprowadzenia egzekucji jest określone w tytule wykonawczym wydanym przez sąd. Komornik może zająć w poczet zadłużenia nieruchomość, dobra ruchome oraz środki na koncie. Jednak musi dłużnikowi zostawić rzeczy i środki finansowe niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.