Dziedziczenie ustawowe – na czym polega?

Dziedziczenie ustawowe jest tematem, z którym zdecydowanie warto jest się zapoznać. Niestety, z dużym prawdopodobieństwem większość z nas w pewnym momencie swojego życia będzie miało styczność z dziedziczeniem spadku. O co zatem chodzi w dziedziczeniu ustawowym?

O dziedziczeniu na podstawie testamentu z pewnością większość z nas już w swoim życiu słyszała. W tej sytuacji sprawa najczęściej jest jasna – dziedziczymy zgodnie z zapisami zawartymi w testamencie. Nie zawsze jest jednak tak, że testament istnieje. W tym i w innych sytuacjach do akcji wkracza właśnie dziedziczenie ustawowe. Na czym to dokładnie polega i komu w takiej sytuacji należy się spadek?

Dziedziczenie ustawowe – podstawowe zasady

Dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Jeżeli jednak z różnych powodów testament nie ma zastosowania, to właśnie z dziedziczeniem ustawowym mamy styczność. I wbrew temu, co mogłoby się wydawać taka sytuacja nie należy do rzadkości.

Z dziedziczeniem ustawowym mamy do czynienia m.in. w następujących sytuacjach: gdy zmarły nie sporządził takiego dokumentu, albo gdy spadkobierca nie chce lub nie może dziedziczyć. Ale nie tylko – z dziedziczeniem ustawowym będziemy mieli również styczność w sytuacji, kiedy w testamencie nie został zawarty cały majątek.

Komu przysługuje spadek zgodnie z ustawą?

Kodeks cywilny, który ma swoje zastosowanie jeżeli chodzi o dziedziczenie ustawowe wyraźnie określa kto w takiej sytuacji dziedziczy. Krewni, którym przysługuje taki spadek to m.in. dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, rodzeństwo i dziadkowie. W przypadku dziedziczenia ustawowego pierwszeństwo mają małżonek i dzieci, którym przysługuje równy podział majątku. Jeżeli zmarły nie miał dzieci, wówczas połowę dziedziczy małżonek, a resztę rodzice i rodzeństwo.

Warto przy tym zaznaczyć, że małżonkowi nie może przysługiwać mniej niż 25% majątku zgromadzonego przez zmarłego. W ten sposób jeśli zmarły miał małżonka i 3 dzieci, wówczas wszystkim przysługuje równy udział w spadku wynoszący 25%. Jeśli z kolei dzieci jest 4, to współmałżonkowi przysługuje 25%, a pozostałe 75% zostanie podzielone na wszystkie dzieci.

Dziedziczenie ustawowe a zachowek

Warto sobie odpowiedzieć również na pytanie o to, czy w przypadku dziedziczenia ustawowego możliwe jest domaganie się zachowku. I chociaż może to stanowić pewne zaskoczenie, to taka sytuacja jest jak najbardziej możliwa. W jakich przypadkach? Przede wszystkim w takiej sytuacji, kiedy spadkodawca przed śmiercią przekazał swój majątek w postaci darowizn.

Jeżeli właśnie taka sytuacja miała miejsce, to szansa na zachowek istnieje. To, czy w konkretnym przypadku zachowek nam przysługuje zależy od tego, czy spadek nie przewyższa wysokości zachowku. Jeżeli otrzymaliśmy wyższy spadek, niż należałby się nam zachowek, wówczas tracimy prawo do zachowku. Jeśli zaś jest tak, że zachowek przysługuje nam w wyższej kwocie niż spadek, wówczas możemy liczyć na wyrównanie.